کلید محافظ جان یا RCCB چیست

کلید محافظ جان یا RCCB-residual current circuit breaker تحت دسته بندی و طیف گسترده ای از قطع کننده های مدار قرار می گیرد. همانطور که می دانیم انواع مختلفی از کلیدهای مینیاتوری و MCCB وجود دارد که براساس اصول عمکلردی متفاوت کار می کند و اهداف ایمنی متفاوتی دارند. ( تفاوت بین کلید های MCB و MCCB و ELCB و RCCB )
عملکرد: کلید محافظ جان دستگاهی است که جریان را حس می کند و هرگونه خطای ولتاژ پایین (جریان نامتعادل) را هر وقت خطایی رخ می دهد از هم جدا می کند.
هدف: قطع کننده جریان مدار اساساً برای جلوگیری از شوک و یا مرگ ناشی از شوک انسان نصب شده است. با قطع اتصال مدار اصلی در کسری از ثانیه از بروز حوادث جلوگیری می کند.

 

کلید محافظ جان چگونه کار می کند؟

کار کلید محافظ جان بسیار ساده و مبتنی بر قانون فعلی Kirchhoff است ، یعنی جریان ورودی در یک مدار باید برابر با جریان خروجی آن مدار باشد. این کلید محافظ جان به گونه ای ساخته شده است که هر زمان که خطایی رخ دهد ، چون تعادل جریان خط و خنثی مطابقت ندارد (عدم تعادل اتفاق می افتد ، زیرا جریان خطا مسیر جریان زمینی دیگری را پیدا می کند).
مدار کلید محافظ جان به گونه ای ساخته شده است که هر نمونه مقدار جریان مدار ورودی و خروجی را مقایسه می کند. هرگاه مساوی نباشد ، جریان باقیمانده که اساساً تفاوت بین دو جریان است ، مدار را برای تریپ / سوئیچ کردن فعال می کند.

 

اصل کار کلید محافظ جان

اصول عملکرد اساسی در یک ترانسفورماتور Toroidal حاوی 3 سیم پیچ نشان داده شده است. دو سیم پیچ وجود دارد که در اصلاح سیم پیچ ابتدایی به primaryمعروف است که حاوی جریان خط و سیم پیچ دوم به Secondary معروف است که حاوی جریان خنثی می باشد و اگر هردو جریان با هم برابر باشند هر دو سیم پیچ فلوی برابر اما مخالف تولید می کنند.
هرگاه خطایی رخ دهد و هر دو جریان تغییر کنند ، سبب عدم تعادل در شار می شود ، که به نوبه خود جریان دیفرانسیل را که از طریق سیم پیچ سوم جریان می یابد (سیم پیچ سنجی که در شکل نشان داده شده است) تولید می کند که به رله وصل می شود.
ترانسفورماتور Toroidal ، سیم پیچ و رله را با هم به عنوان RCD جریان می شناسند.

 

تست مدار کلید محافظ جان 

مدار تست همیشه شامل RCD می باشد که اساساً بین کنداکتور در طرف بار و منبع خنثی متصل می شود. این به تست مدار هنگام روشن یا خاموش کردن منبع تغذیه کمک می کند. هر زمان که دکمه تست فشرده شود جریان بسته به مقاومت ارائه شده در این مدار ، از طریق مدار تست جریان می یابد. این جریان از طریق سیم پیچ سمت RCD به همراه جریان بار عبور می کند. اما از آنجا که این مدار از سیم پیچ جانبی خنثی RCD عبور می کند ، عدم توازن بین خط و سیم پیچ خنثی وجود خواهد داشت و به تبع آن ، RCCB به منظور قطع اتصال حتی در شرایط عادی پیش می رود. به این ترتیب مدار تست قابلیت اطمینان RCCB را آزمایش می کند.

 

حساسیت بالای کلید محافظ جان

انسان قادر نیست یک فشار الکتریکی را تا حد 30 میلی آمپر تحمل کند. در حالی که حداکثر 10 میلی آمپر ممکن است باعث ایجاد احساس خفگی شود ، از 10 میلی آمپر به بعد ممکن است منجر به انقباض عضلانی شود و در حدود 30 میلی آمپر بیشتر منجر به فلج تنفسی می شود. بنابراین RCCB به منظور ایجاد تغییرات کوچک در جریان باقیمانده طراحی شده اند. در مواردی که از آتش سوزی محافظت می شود ، از RCCB برای ردیابی تغییرات بیشتر در جریان باقیمانده حداکثر 300 میلی آمپر نیز استفاده می شود.

 

مزایای کلید محافظ جان

• محافظت در برابر نشتی اضافه بار زمین و همچنین هر نشتی جریان
• با عبور از حساسیت رنج ، به طور خودکار مدار را جدا می کند
• امکان خاتمه دوگانه هم برای اتصالات کابل و هم برای اتوبار وجود دارد
• در برابر نوسان ولتاژ از دستگاه محافظت محافظت می کند زیرا شامل دستگاهی است که از سطح ولتاژ گذرا محافظت می کند.

 

محدودیت های کلید محافظ جان

در حالی که RCCB مزایای بسیاری دارد ، محدودیت هایی نیز دارد:

• اگر هیچ شکل موج استانداردی توسط مدار بارها ایجاد نشود ، کلید محافظ جان عملکرد را تضمین نمی کند. این امر عمدتاً به این دلیل است که RCCB به گونه ای طراحی شده است که بر روی شکل های موج معمولی کار کند.
• ممکن است وجود RCCB ناخواسته از بین برود. این امر عمدتاً به این دلیل است که هر زمان که تغییرات ناگهانی در بار الکتریکی رخ می دهد ، می توان جریان کوچکی از زمین به ویژه در وسایل قدیمی را مشاهده کرد.
• محافظ جان از اضافه بار فعلی محافظت نمی کند چون طراحی شده است تا فقط در صورت متفاوت بودن جریان زنده و جریان خنثی از آن محافظت شود. با این حال ، اضافه بار فعلی قابل تشخیص نیست.
• RCCB ممکن است ناخواسته تریپ دهد . این عمدتا به این دلیل است که جریان در آنها متعادل است. جریان هر دو پایانه در کنار هم نگه داشته می شوند.
• اگر هادی ها به درستی در ترمینال ها متصل نشده باشند ، RCCB از گرمای بیش از اندازه به وجود آمده محافظت نمی کند.

 

 

نصب کلید محافظ جان 

１- قبل از نصب ابتدا باید با میلی آمپرمتر مخصوص میزان نشتی جریان در مداری که قرار است کلید فوق روی آن نصب گردد اندازه گیری بشود و اگر میزان جریان نشتی بیشتر از بیست درصد حساسیت جریان نشتی نامی کلید باشد پس از نشت یابی و رفع نواقص آن ، اقدام به نصب کلید محافظ جان کنید. این نشتی می‌تواند بین نول و زمین، فاز و زمین، فاز یا نول با فاز‌ها و نول‌ها مدار‌های کناری باشد که در تمام حالت‌ها ، کلید اقدام به قطع مدار می‌نماید.
２- درمورد کلیدهای محافظ جان 2 پل سیم نول به ترمینال مشخص شده با علامت N و سیم فاز به ترمینال مشخص شده با علامت L متصل شده است.
３- در سیستم تکفاز ، دو سیم فاز و نول و در سیستم سه فاز، چهار سیم را باید به ورودی و خروجی کلید متصل کنید.
４- با توجه به موقعیت نصب محافظ جان ، سیم‌ های ورودی و خروجی می‌توانند از بالا و یا پائین به کلید متصل شوند که در کارکرد کلید اثری نخواهد داشت.
５- درجه حفاظت کلیدهای محافظ جان برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی برابر با IP۴۰ می‌باشد.
６- کلیه عملیات نصب و رفع نقص بایستی توسط فرد متخصص انجام شود.
７- ترمینال‌های ورودی و خروجی کلید‌ها با توجه به آمپر کلید برای بالاترین قطر کابل یا سیم در نظر گرفته شده اند و از این نظر مشکلی وجود نخواهد داشت.
８- همراه با کلید محافظ جان امکان استفاده از کنتاکت کمکی نیز در مدار وجود دارد.