کنتاکتور یکی از بخش های مدار الکتریکی اصلی می باشد که می تواند روی تجهیز کنترل قدرت و یا استارتر نصب شود و برای متصل کردن یا قطع کردن خطوط منابع تغدیه عبوری از خطوط قدرت و یا قطع و وصل کردن مکرر مدارهای قدرت الکتریکی و هم چنین برای کنترل ماشین های پیچیده استفاده می شوند. کنتاکتورها با موتورها و ترانسفورماتورها و هیترها استفاده می شوند و می توانند به عنوان یک نقطه تقاطع بین مدار کنترل و مدار قدرت در نظر گرفته شود ، آنها توسط مدارهای کنترلی ، کنترل می شود و آنها هم چنین مدار مابین مدار قدرت و بارها را کنترل می کند. تمرکز این مدار بر روی اهمیت کنتاکتور در صنعت برق می باشد.
کنتاکتور چیست؟
تعریف : تجهیزات سوئیچینگ کنترلی الکتریکی می باشند که برای قطع و وصل الکتریکی استفاده می شوند. اساس عملکرد کنتاکتورها مانند رله ها می باشد اما تفاوت آنها این است که کنتاکتورها می توانند جریان های بیشتری را تا حدود 12500 آمپر را حمل کنند و نمی توانند مدار را در مقابل اضافه بار یا اتصال کوتاه محافظت کنند اما می توانند هنگامی که سیم پیچ تحریک شود کنتاکت ها را قطع و وصل کنند.
ساختار کنتاکتور :
کنتاکتور از دو هسته آهنی تشکیل شده است که یکی از آنها فیکس و دیگری متحرک است و از نوع سیم پیچ مسی عایق بندی شده می باشد ، به طوری که سیم پیچ مسی بر روی هسته فیکس جاگذاری شده است. در CONTACTOR شش عدد کنتاکت اصلی وجود دارد که 3 عدد از آنها هسته ثابت و 3 تای دیگر هسته متحرک هستند ، این کنتاکت ها از مس خالص ساخته شده اند و نقاط اتصال از آلیاژ ویژه ای ساخته شده اند که بتوانند در مقابل جریان استارت و نیز دما مقاومت کنند. یک فنر بین سیم پیچی و هسته متحرک قرار دارد و کنتاکت های کمکی به صورت نرمال باز یا بسته باشند. کنتاکت های اصلی بارهای جریانی سبک مانند سیم پیچ کنتاکتورها و رله ها و تایمرها و بسیاری بخش های دیگر مدار کنترلی لینک شده به مکانیزم کنتاکت را قطع و وصل می کنند. یک منبع تغذیه سه فاز AC که برای مدار فراهم شده است در شکل زیر نمایش داده شده است که از سه بخش تشکیل شده است:
سیم پیچ :
این سیم پیچ نیرویی را که جهت بستن کنتاکت مورد نیاز است را فراهم می کند. این سیم پیچ به عنوان یک الکترومگنت شناخته می شود. از یک محفظه برای محافظت سیم پیچ و کنتاکتور استفاده می شود.
محفظه :
این محفظه شبیه یک ایزولاتور و یا محافظ مورد استفاده قرار می گیرد که مدار رو از هر تماس الکتریکی و گرد و غبار و روغن و غیره محافظت می نماید. این محفظه از مواد مختلفی مانند NYLON6 ، با کالیت و پلاستیک مقاوم در برابر حرارت مورد استفاده قرار می گیرد.
کنتاکت ها :
کاربرد اصلی این کنتاکت ها انتقال جریان به بخش های مختلف مدار می باشد. تقسیم بندی در خصوص فنرهای کنتاکت و کنتاکت های کمکی و کنتاکت های قدرت وجود دارد ، که هر یک از کنتاکت ها کارکرد خودشان را دارند و در اصل عملکرد کنتاکتور را توضیح می دهند.
اساس کار کنتاکتور:
اگر در قسمتی که سیم پیچ های متحرک یکدیگر را جذب می کنند جریان وجود داشته باشد یک میدان الکتزومغناطیسی ایجاد می شود. توسط یک سیم پیچ الکترومغناطیسی در ابتدا جریان زیادی کشیده می شود ، بنابراین کنتاکنت متحرک به وسیله هسته کشیده می شود در نتیجه نیروی ایجاد شده توسط میدان الکترومغناطیسی سبب می شود کنتاکت متحرک و ثابت کنار هم نگه داشته شوند.
در حالت بدون انرژی سیم پیچ آن یا فنر به حالت اولیه خود باز می گردند و هیچ جریانی در مدار وجود نخواهد داشت.
اگر CONTACTOR با جریان AC دارای انرژی شود یک بخش کوچکی از سیم پیچ سیم پیچ شکاف دار است که فلوی مغناطیسی در آن کمی دارای تاخیر می باشد. جهت اطمینان از اینکه کنتاکتور در زمان باز و بسته شدن می تواند سریعا عمل کند چندین فرآیند نقطه تریپ داخلی وجود دارد. باتوجه به شکل داده شده تغذیه زمانی صورت می گیرد که سوئیچ بسته است و جریان از طریق سیم پیچ کنتاکتور شارش می یابد و هسته متحرک را جذب می کند. کنتاکتور متصل به هسته متحرک بسته می شود و موتور شروع به کار می کند. هنگامی که سوئیچ آزاد شد انرژی الکترومغناطیسی فنر متوقف می شود و هسته متحرک رو به حالت اولیه بازگردانده و منبع تغذیه موتور قطع می شود.
چگونه یک جایگزین مناسب برای کنتاکتور انتخاب کنیم؟
یک جایگزین مناسب می تواند به شرح زیر انتخاب شود :
- در مرحله اول باید ولتاژ سیم پیچ چک شود زیرا این ولتاژ ، ولتاژی است که به آن انرژی می دهد.
- مرحله دوم چک کردن کنتاکت های کمکی می باشد به این معنی که چه تعدادی کنتاکت کمکی باز و چه تعدادی بسته در آن استفاده شده اند.
- بررسی رنجی که بر روی جدول روی کنتاکتور ذکر شده است.
مفهوم حذف ARC (قوس) زمانی به وجود می آید که کنتاکتها باز و یا بسته باشند. اگر یک بار خیلی سنگین از کار بیافتد قوسی که به وجود می آید موجب آسیب رساندن به کنتاکتور می شود. در طول این اتفاق اگر دما بالا باشد قوس سبب ایجاد گازهای خطرناک مانند کربن مونوکسید می شود که این امر موجب کاهش طول عمر موتور می شود.
انواع کنتاکتورها :
که براساس سه فاکتور طبقه بندی می شوند:
- باری که استفاده می شود.
- ظرفیت جریان
- رنج توان
برای مطالعه ادامه مقاله به لینک زیر مراجعه بفرمائید :
شرکت آبنوس سازه (اینستروسنتر) نماینده رسمی شرکت دورمن اسمیت در ایران می باشد. محصولات دورمن اسمیت از جمله کلید مینیاتوری ، کلید حرارتی ، کلید اتوماتیک ، کنتاکتور ، بی متال و... همگی در سایت اینستروسنتر موجود می باشد. 02188325739
![]( "کلیک و کشیدن برای جابجایی")
