ارت سنج یا ارت تستر (زمین سنج، تستر زمین ، earth tester) چیست؟

ارت سنج چیست ؟ (earth tester) یا همان دستگاه تست مقاومت زمین شبیه میگر برای اندازه گیری مقاومت طراحی گردیده با این تفاوت که مقاومت زمین بسیار کمتر از عایق های معمول می باشد. در حقیقت رنج میگر در بازه مگا اهم و تستر مقاومت زمین در حدود اهم می باشد. از دستگاه تست مقاومت زمین (ارت تستر) معمولا برای اندازه گیری مقاومت بین دو نقطه زمین در حدود 5 یا 10 اهم است استفاده می کنند. ارت تستر ها معمولا دارای سه عدد کانکشن هستند که به کمک میله ای فلزی امکان اتصال به زمین داشته و به نام الکترودهای جریان، زمین، و پتانسیل شناخته می شوند.

 

ساختار تستر زمین
تستر زمین از یک ژنراتور محور دستی استفاده می کند. جریان چرخشی و یکسو کننده دو قسمت اصلی یک تستر زمین هستند. reverser فعلی و یکسو کننده ها در شفت ژنراتور DC نصب شده است. تستر زمین فقط به دلیل یکسو کننده در DC کار می کند.
ارت تستر دارای دو کموتاتور در کنار reverser فعلی و یکسو کننده جریان است. هر کموتاتور شامل چهار برس ثابت شده است. کموتاتور یک دستگاه مورد استفاده برای تبدیل جهت جریان فعلی است. به صورت سری با آرماتور ژنراتور متصل می شود. و برس ها برای انتقال نیرو از قطعات ثابت به قسمت های متحرک دستگاه ها استفاده می شود.
ترتیب برس ها می تواند به گونه ای انجام شود که بطور متناوب با یکی از بخش ها حتی پس از چرخش در کموتاتور متصل شوند. برس ها و کموتاتور ها همیشه به یکدیگر متصل هستند.
تستر زمین شامل دو فشار و سیم پیچ های جاری است. هر سیم پیچ دارای دو پایانه است. جفت سیم پیچ فشار و سیم پیچ جریان در سراسر آهنربای دائمی قرار می گیرند. یک جفت سیم پیچ جریان و فشار کوتاه است و به الکترودهای کمکی وصل می شود.
ترمینال یک طرفه سیم پیچ فشار به یکسو کننده متصل است و انتهای دیگر آنها به الکترود زمین متصل است. به همین ترتیب ، سیم پیچ فعلی به یکسو کننده و الکترود زمین متصل می شود.
تستر زمین شامل سیم پیچ بالقوه ای است که مستقیماً به ژنراتور DC متصل می شود. سیم پیچ بالقوه بین آهنربای دائمی قرار می گیرد. سیم پیچ به نشانگر متصل می شود و نشانگر در مقیاس کالیبره شده ثابت می شود. نشانگر میزان مقاومت زمین را نشان می دهد. انحراف نشانگر به نسبت ولتاژ سیم پیچ فشار به جریان سیم پیچ جریان بستگی دارد.
جریان اتصال کوتاه از تجهیزات به زمین می رسد و از نظر ماهیت متناوب است. بنابراین ، می توان گفت جریان متناوب در خاک جریان می یابد. این جریان جایگزین اثر ناخواسته از خاک، که به دلیل اقدام های شیمیایی و یا به دلیل تولید emf ، برگشت رخ می دهد را کاهش می دهد.

در سایت های کامپیوتری زمین مناسب از دو بابت حائز اهمیت می‌باشد:

الف ـ حفاظت در مقابل صاعقه و اضافه ولتاژها

ب ـ هم پتانسیل بودن تجهیزات نصب‌شده در سایت و کارکرد صحیح آنها بخصوص تجهیزات دیجیتال و انتقال دیتا با توجه به بکارگیری تجهیزات کامپیوتری جدید.

لزوم استفاده از سیستم ارت سنج (ارت تستر) :
به منظور حفاظت افراد و دستگاه ها ، اضافه ولتاژهای تولید شده در بدنه که باعث صدمه دیدن دستگاه ها و افراد می‌شود ، همچنین ولتاژهای بسیار زیاد و خطرناک ناشی از برخورد صاعقه با دکل های کامپیوتری را باید در جایی خنثی نمائیم . به همین منظور استفاده از سیستم ارت (ارت تستر) و حفاظت از تجهیزات بسیار لازم و ضروری است بعلاوه با افزایش استفاده از سیستمهای دیجیتالی و حساس ، لزوم بازنگری در طراحی ، نصب و نگهداری سیستمهای حفاظتی گراندینگ وجود دارد.

به طور خلاصه اهداف بکارگیری سیستم ارتینگ یا گراندینگ(ارت تستر) عبارتند از :
1ـ حفاظت و ایمنی جان انسان
2 ـ حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
3ـ فراهم آوردن شرایط ایده‌ال جهت کار
4 ـ جلوگیری از ولتاژ تماسی
5ـ حذف ولتاژ اضافی
6 ـ جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
7 ـ اطمینان از قابلیت کار الکتریکی

چاه ارت چیست؟
به معنای زمین می باشد که در صنعت برق به آن سیستم اتصال زمین می گویند.
وظیفه اصلی سیستم ارتینگ (ارت سنج) این است که هر جریان الکتریکی که وارد این سیستم شد را به طور کامل به زمین منتقل کند. سیستم ارتینگ متشکل از چاه ارت و سیم متصل به چاه می باشد.
اگر ما بدنه تمام دستگاه های برقی اعم از صنعتی و مخابراتی و خانگی و...و یا به طور کلی هرنوع مصرف کننده برق را توسط یک رشته سیم به سیم اتصال به زمین متصل کنیم، یک سیستم ارتینگ ایجاد کرده ایم.
هدف از ایجاد این سیستم این است که اگر هریک از سیم های فاز و یا سیم نول به هر طریقی به بدنه دستگاه اتصال یابد و مدار الکتریکی مورد نظر دچار نشتی جریان شود ؛ این نشتی جریان توسط سیم ارت به زمین منتقل شده و از برق گرفتگی و یا در مواردی اتصالی دستگاه جلوگیری می شود.
در مواردی به اشتباه بدنه مصرف کننده های خانگی را به لوله های آهنی آب و یا گاز و یا حتی به اسکلت ساختمان اتصال می دهند که این کار بسیارخطرناکی است که منجر به برق گرفتگی های کشنده می شود.
درهنگام اتصال کامل سیم های فاز به سیم ارت فیوز مربوط به آن فاز عمل کرده و جریان را قطع می کند ودر هنگام اتصال کامل سیم نول به سیم ارت اگر مدار ارتینگ دارای فیوز محافظجان (FI ) باشد،این فیوز از 30 میلی آمپر نشتی جریان به بالا را قطع می کند وباعث قطع کامل جریان فاز و نول می شود.
لازم به ذکر است که سیم ارت و سیم نول به ظاهر از نظراینکه بی برق هستند بسیاربه یکدیگر شبیه هستند ولی در عمل دوسیم مستقل از هم و عملکردی متفاوت از یکدیگر دارند و هیچگاه نمی توان از یکی به جای دیگری استفاده کرد.
آنچه در مورد چاه ارت مهم است مقدار رطوبت است. بنابر این هرچه مقدار رطوبت بیشتر باشد چاه مقاومت کمتری داشته و بهتر جواب میدهد. البته هر چه خاک فشرده تر باشد باز هم جواب بهتر است.

کاربردها ومزایای کلی ارت تسترو ارت سنج:
1.مخابرات
2.نیروگاهای برق
3.کارخانه ها وتسهیلات
4.سیستم های تلفن همراه
5.مخازن گاز
6.ساختمان های بلند
7.استودیوهای ضبط صدا
8.اتاق های کنترل وسرورها
9.بانک ها وموسسات داده پردازی
10.پالایشگاهها وپتروشیمی ها